Hướng dẫn kỹ thuật chiết tách cành lan – Làm thợ

Đăng lan (còn gọi là Hoàng lan hay Lan Dendrobium) là giống lan đa thân (được trồng khá phổ biến ở nhiều nơi) sau khi trồng vài năm chúng đẻ ra nhiều nhánh chật kín hết chậu, đến lúc này người chơi lan phải chiết tách ra để trồng lại…

– Tuy nhiên do người chơi đa số là mua sẵn chậu lan từ cửa hàng bán lan về chưng chơi nên gặp trường hợp này họ lại tỏ ra lúng túng không biết nên xử lý thế nào.

– Để xử lý việc này chúng tôi xin mách các bạn chơi lan “tài tử” kinh nghiệm tách chiết và thay chậu cho cây đăng lan của một số nghệ nhân ở TP Mỹ Tho (Tiền Giang).

Làm thợ xin chia sẻ đế mọi người kĩ năng chiết tách cành lan đem lại châu lan như mong muốn cho các nghề nhân trồng cây.

1. Đặc tính của lan

– Hoa lan có loại cánh tròn, có loại cánh dài nhọn hoắt,có loại cụp vào, có loại xoè ra có những đường chun xếp, vòng vèo, uốn éo, có loại có râu, có vòi quấn quýt, có những hoa giống như con bướm, con ong (Ophrys insectifera).

– Hoa lan có những bông nhỏ như đầu chiếc kim gút nhưng cũng có bụi lan Grammatophylum speciosum ở Phi luật thân cao gần 10 thước, dò hoa dài chừng 2 thước và nặng chừng một tấn. Lan này cũng mọc tại Việt nam nhưng chỉ cao độ 2-3 thước và mang cùng tên với cô ca sĩ nổi danh: Thanh Tuyền.

– Hương lan đủ loại thơm ngát, dịu dàng, thoang thoảng, ngọt ngào, thanh cao, vương giả cho nên các bà,các cô đã phải trả một giá rất đắt cho bình nước hoa nhỏ síu.

– Hoa lan nếu được giữ đúng nhiệt độ và ẩm độ có thể còn đươc nguyên hương, nguyên sắc từ 2 tuần lễ cho đến hai tháng, có những thứ lâu đến 4 tháng, có những thứ nở hoa liên tiếp quanh năm, nhưng cũng có loại chỉ 1-2 ngày đã tàn phai hương sắc.

2. Chuẩn bị dụng cụ

– Dụng cụ không thể thiếu khi chiết tách cành lan đó là dao chiết cành sắc bén.

Dao chiết, ghép chuyên dụng

3. Thời vụ

– Mùa xuân là thời vụ thích hợp nhất cho quá trình sinh trưởng của cây lan, phương pháp nhân sinh dưỡng bằng chiết tách những mầm chồi phát ra từ xung quanh cổ rễ(gốc) của cây mẹ trong bụi – đó là những “giò” lan.

4. Kỹ thuật chiết tách cành lan

Phương pháp này dùng để tách các chậu lan quá đầy, đồng thời làm tăng số lượng cây mới. Các giả hành già được tách ra khi hoa đã tàn và chỉ tách khi đã trồng được từ 2 – 3 năm.

Đối với lan đa thân

– Trước khi “nhổ” cây lan ra khỏi chậu phải tưới đẫm nước (hoặc ngâm cả chậu vào trong nước), vài phút sau khi rễ mềm thì đặt chậu nằm ngang, nắm chặt phần gốc kéo mạnh để cả bụi lan tụt ra khỏi chậu, nếu rễ bám chặt quá thì dùng mũi dao sắc, nhọn khoanh nhẹ một vòng xung quanh mép chậu để cắt đứt những rễ bám chắc vào thành chậu.

– Sau khi lấy bụi lan ra khỏi chậu, rửa sạch gốc rễ để loại bỏ chất trồng cũ, cắt bỏ rễ già đã bị khô chết, giữ lại rễ còn tốt và cắt ngắn chỉ để dài 5 – 6cm. Dùng dao sắc hơ qua ngọn lửa hoặc lau bằng cồn 90 độ, cắt tách mỗi bụi ra thành nhiều đơn vị, mỗi đơn vị có hai đến ba thân và hai đến ba mắt mầm ngủ, dùng vôi bôi vào chỗ vết cắt để vết cắt không bị hư thối.

– Chậu trồng nên dùng loại bằng đất nung có nhiều lỗ để thoát nước và cho rễ lan đeo bám, kích thước chậu tuỳ thuộc vào độ lớn của nhánh lan định trồng. Chất trồng nên dùng than gỗ ngâm nước một ngày, vớt ra cho ráo rồi đập thành cục nhỏ kích thước 3 – 5cm. Xếp cục lớn dưới đáy chậu, cục nhỏ bên trên. Nhớ để mặt trên của lớp than cách mép chậu 2 – 3cm.

– Dùng cây kẽm (lớn cỡ cây căm (nan hoa) xe đạp) làm cây ty, uốn gắn cây ty vào mép chậu, đặt cây lan lên mặt lớp than rồi cột thân cây lan vào cây ty để cây lan không bị đổ ngã khi chúng chưa kịp ra rễ bám chắc vào lớp than và thành chậu. Khi trồng nhớ đặt cây lan ở gần mép chậu và xoay hướng mọc của cây lan con vào giữa để sau này cây lan con mọc dần về phía giữa chậu, chậu lan sẽ cân đối. Để giữ ẩm nên phủ một lớp mỏng xơ dừa hay dớn sợi lên phía trên lớp than.

– Trồng xong đưa chậu lan vào chỗ mát, ẩm cao, tưới nước, phân hoặc phun phân bón lá: Atonic, Bayfolan, Grow more (loại 30 – 10 – 10) và thuốc kích thích ra rễ Rootone. Khi thấy cây lan ra rễ non thì đưa dần chậu lan ra chỗ có ánh sáng rồi đưa lên giàn.

Đối với hoa lan rừng ta tách chiết như sau

– Chúng ta hãy mạnh dạn lên, tách chúng ra thành nhiều thân riêng lẻ, chỉ cần 3 đốt tính từ mắt ngủ sát gốc phải còn lành lặn, chúng sẽ cho bạn 1 cây con.

– Đối với lan rừng loại hoàng thảo, tách chiết là một quá trình cần thiết để duy trì, nếu không tách thì sau nhiều năm cây sẽ già suy yếu dần.

– Ta quan sát các cây con to hơn cây mẹ thì chưa nghĩ đến chuyện tách chiết, nhưng nếu cây con yếu hơn,khi rễ già đã bám đầy giá thể thì ta nên tách. Và bí quyết để loại hoàng thảo ra rễ nhanh là cắt rể ,kích thích cho rễ mới mọc nhiều. Điều này áp dụng cho cả những cây mới lấy từ rừng hay mua hàng kg về, nếu để nguyên rễ già cũ nó sẽ kìm hãm nhiều sự ra rễ của cây con.

– Đối với cách này cần chuẩn bị kỹ càng trước khi thực hiện.chúng nên quan sát rễ cây xem còn rễ nào sống hay đã hư(màu trắng, còn đầu rễ xanh càng tốt), nếu không thì nắn thử xem còn cứng không, nếu tóp rồi thì cắt bỏ, cắt thẳng tay sát gốc, nhưng nên cắt chừa lại 1cm để cây dễ đứng trong môi trường mới.

– Môi trường gồm những vật liệu giữ ẩm tốt như xơ dừa, rêu nước, dớn vụng .v.v.v tôi hay dùng xơ dừa đã qua xử lý.

– Trước hết: chọn chậu nhựa (loại trồng cattlyea) chậu cao. Đổ xơ dừa lấp khoảng 1/3 -1/2 chậu, ngâm trong nước có pha b1 hoặc atonic trong 1-2 giờ.

– Ta xé lẻ cây ra thành từng đơn vị,làm vệ sinh cho sạch sẽ,tỉa rễ cho gọn gàng rồi cho cây vào chậu,nên lưu ý là không vùi gốc vào giá thể.

– Căng dây quấn quanh thân già với quang treo sao cho mỗi lần tưới gốc không bị lay động.

Đối với lan đơn thân:

– Tiến hành cắt chiết khi cây được 8 – 10 tháng tuổi, có nhiều tầng rễ. Khử trùng dụng cụ, cắt ngang phần gốc, để lại ít nhất từ 1 hoặc 2 đôi lá gần gốc, phần ngọn đảm bảo có 2 – 3 tầng rễ. Đối với hoa Mokara, Vanda… trong điều kiện cây cao 0,8 – 1 m mới tiến hành cắt chiết thì khả năng đâm tược mới càng nhanh và mạnh.

– Phần ngọn sau khi cắt nhúng vào dung dịch thuốc trừ nấm Benlat C 1/2000 và dung dịch kích thích ra rễ NAA (Naphtalen Acetic Acid) 0,5ppm sau đó đem trồng vào chậu hoặc trồng lên luống.

– Phần gốc sau một thời gian sẽ mọc 1 – 3 tược (chồi) mới gần chỗ cắt. Những tược này sau đó lớn lên, ra rễ. Có thể tiếp tục cắt phần ngọn các tược này đem trồng hoặc để đến khi ra hoa.

5. Chú ý khi chiết tách cành lan

Phương pháp chiết tách đảm bảo được tính chất di truyền của cây bố mẹ nhưng lại cho một thế hệ cây con sinh trưởng không đồng đều nên khó cung cấp một số lượng cây con lớn để phục vụ cho nuôi trồng với quy mô lớn

Bạn có thể xem các loài hoa khác tại chuyên trang Trồng hoa: tronghoa.vn

Và tìm hiểu rõ hơn về hoa phong lan tại trang Vườn phong lan: vuonphonglan.vn

Xem thêm

• Hướng dẫn kỹ thuật trồng hoa chuông- Tử la lan
• Hướng dẫn cách ghép hoa lan lên thân cây gỗ